Ψαραντώνης: Με δύναμη και τη λύρα του από τα Ανώγεια στο Μετς
Ο «ροκ» λυράρης και ερμηνευτής εμφανίζεται στο Half Note από τις 6 ως και τις 10 Μαρτίου
Τα Ανώγεια της Κρήτης είναι περίεργος τόπος. Δεν μπορώ να πω αν είναι άγριος ή ήμερος αλλά είναι άλλος τόπος. Αλλοι άνθρωποι, άλλος αέρας, άλλες μυρωδιές, άλλες εικόνες από την υπόλοιπη Ελλάδα. Ο Ψαραντώνης (Αντώνης Ξυλούρης), για παράδειγμα, ασχέτως του αν το έχει αντιληφθεί ή όχι, μεταφέρει με τη μουσική του από τα μέσα της δεκαετίας του '50 ως σήμερα αυτή τη μαγεία της γενέτειράς του όχι μόνο εντός των συνόρων αλλά κυρίως εκτός αυτών. Εχει παίξει και συνεχίζει να παίζει στα μεγαλύτερα φεστιβάλ του κόσμου μιλώντας στις ψυχές των ανθρώπων, ανεξαρτήτως καταγωγής και εθνικότητας. Οι κριτικές διθυραμβικές. Τόσο από τους συναδέλφους του όσο και από τον Τύπο. Αλλά δεν νομίζω ότι το άλφα και το ωμέγα της δουλειάς του είναι τα συγχαρητήρια. Είναι η μουσική, η λύρα. Να σκύβει το κεφάλι, να την πιάνει στα χέρια του και να παίζει, να παίζει, να παίζει...
Επί σκηνής
Ο Ψαραντώνης ανεβαίνει με την «Τίγρη» του στη σκηνή του Half Νote και μαζί του έχει όλη την πραμάτεια του. Τον «Ερωτόκριτο», τα «Ριζίτικα», τους χορούς που δίδαξε η Ρέα, η μητέρα των θεών, στους Κουρήτες προκειμένου να επιτύχουν εξαγνισμό, τα δικά του τραγούδια. Στην ουσία, είναι σαν να μας προσκαλεί στη ζεστασιά του καθιστικού του στα Ανώγεια για τσικουδιά και για όλα όσα παράγει η ελεύθερη ταξιδιάρα μουσική ψυχή του. Μαζί του ο Γιάννης Παξιμαδάκης στο λαούτο και η Νίκη Ξυλούρη στο τραγούδι και στα κρουστά.
Αυτό όμως είναι το τυπικό μέρος της υπόθεσης. Το ουσιαστικό είναι ότι ο Ψαραντώνης στα 73 του χρόνια συνεχίζει να κουβαλά στην ψυχή και στα χέρια του στοιχεία από τον θεό Διόνυσο. Η λατρεία του τελευταίου σχετίζεται με τους εορτασμούς της βλάστησης, της ιερής τρέλας που προκαλεί η πόση του οίνου και της γονιμότητας. Κοινό στοιχείο στις λατρευτικές πρακτικές του είναι το στοιχείο της έκστασης, ενίοτε της οργιαστικής φρενίτιδας που απελευθερώνει από τις φροντίδες της καθημερινότητας. Ετσι ακριβώς και η μουσική του Ψαραντώνη απελευθερώνει τον ακροατή από την καρέκλα του και τον μεταφέρει σε έναν άλλον κόσμο όπου η ζωή αντιμετωπίζεται ως χαρά, «οργιώδης» χαρά. Η μουσική του δεν είναι για όλους. Είναι για όσους έχουν το κουράγιο να της ανοίξουν την ψυχή τους.
«Η φύση έχει αρμονία και ρυθμό»
«Η φύση είναι ο Θεός. Από αυτήν παίρνουμε ό,τι είναι να πάρουμε. Η φύση έχει αρμονία και ρυθμό. Οταν δεν υπάρχει ρυθμός, δεν υπάρχει και ζωή. Αυτή η αρμονία είναι που στολίζει το Σύμπαν. Αν δεν πιστεύει κάποιος στη φύση, δεν πιστεύει και στον Θεό». Λόγια απλά και σταράτα. Ο Ψαραντώνης άλλωστε δεν μιλάει πολύ, δεν δίνει συχνά συνεντεύξεις, δεν βγαίνει στο γυαλί. «Ας τα κάνουν άλλοι αυτά, παιδί μου. Και στα φεστιβάλ που έχω πάει σε όλον τον κόσμο μόνος μου πήγα. Ποτέ δεν είχα καμιά βοήθεια από το κράτος». Αυτά είχε δηλώσει σε μια παλαιότερη συνέντευξή του στο «Βήμα της Κυριακής».
Από τότε δεν έχουν αλλάξει και πολλά πράγματα. Ο Ψαραντώνης, όταν δεν είναι στο χωριό του, στα Ανώγεια, όταν δεν παίρνει τη λύρα του να παίξει και όταν δεν περπατά στη φύση που αγαπά και τον αγαπά, δίνει συναυλίες, παίζει και τραγουδά, με αυτή την ιδιαίτερη φωνή που έχει. Μια φωνή τραχιά σαν τους βράχους του Ψηλορείτη και συνάμα ζεστή, όπως καίει ο ήλιος το καλοκαίρι αυτούς τους βράχους.
Μια οικογένεια, μια ιστορία
Και αν θέλετε να εντρυφήσετε σε αυτό το φαινόμενο της Κρήτης, της μουσικής, το ντοκιμαντέρ για την οικογένεια Ξυλούρη «Οικογενειακή υπόθεση» της Αγγελικής Αριστομενοπούλου αξίζει την προσοχή σας. Οι Ξυλούρηδες είναι η πιο γνωστή μουσική οικογένεια της Ελλάδας. Από τον θρυλικό Νίκο Ξυλούρη και τα αδέλφια του, τον φημισμένο λυράρη Ψαραντώνη και τον δεξιοτέχνη λαουτιέρη Ψαρογιάννη ως τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους, τρεις γενιές μουσικών κρατούν ζωντανή τη μουσική παράδοση της οικογένειας και τη μεταφέρουν σε χιλιάδες θαυμαστές ανά τον κόσμο. Με κεντρικούς χαρακτήρες τον Ψαρογιώργη (Γιώργη Ξυλούρη), τα τρία παιδιά του, που σπουδάζουν στη Μελβούρνη, και τον πατέρα του, Ψαραντώνη, η ταινία ακολουθεί την οικογένεια μέσα από επαγγελματικές προκλήσεις και δύσκολες προσωπικές αποφάσεις και καταγράφει τη ζωή τους για διάστημα δύο ετών.
Half Note Jazz Club (Τριβωνιανού 17, Μετς).
Από Παρασκευή 6 ως και Τρίτη 10 Μαρτίου.
Ωρα έναρξης: Παρ. & Σάββ. 22.30, Κυρ., Δευτ. & Τρ. 21.30.
Είσοδος: 20 ευρώ (μπαρ), 25 ευρώ (Β' ζώνη), 30 ευρώ (Α' ζώνη).
Πληροφορίες – κρατήσεις: 210 9213.310.
www.halfnote.gr
www.viva.gr
http://www.facebook.com/halfnote.gr
https://twitter.com/#!/Half_Note
